12 Δεκεμβρίου 2023

ΨΗΦΙΣΜΑ του Πανελλαδικού Δικτύου των Διοικήσεων των Κέντρων Πρόληψης (ΔΙ.ΚΕ.ΠΡ.Ε.)

«Βάζουν ‘ταφόπλακα’ στη λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης»

            Τα 75 Κέντρα Πρόληψης (Κ.Π.) των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που λειτουργούν στη χώρα μας πάνω από 27 χρόνια, είναι από τις, πλέον, αποτελεσματικές δομές στον τομέα της πρωτογενούς πρόληψης κατά των ουσιών και των εν γένει εξαρτήσεων.

            Έχουν επιτελέσει ένα σημαντικό έργο που έχει αναγνωρισθεί από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα ναρκωτικά και έχουν καταξιωθεί στις τοπικές κοινωνίες.

            Συνολικά, από τα προγράμματα και τις παρεμβάσεις που απευθύνονται σε παιδιά, εφήβους, νέους, εκπαιδευτικούς, γονείς, ιερείς, σώματα ασφαλείας και στο γενικό πληθυσμό, ωφελήθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, αν αναλογισθούμε πως μόνο το 2017, ωφελήθηκαν 290.000 εκ των οποίων η πλειοψηφία σε μαθητές της Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης. Επιπλέον, κάποια Κέντρα Πρόληψης, όπως το Κ.Π. Καλαμαριάς «ΕΛΠΙΔΑ» και το Κ.Π. Λάρισας «ΟΡΦΕΑΣ» με το «Εργαστήρι Ζωής», κατάφεραν να αποσπάσουν σημαντικές διακρίσεις, όπως: το Ευρωπαϊκό Βραβείο Πρόληψης Pompidou από το Συμβούλιο της Ευρώπης για πρωτοπόρα-καινοτόμα προγράμματα.

Μέσα από βιωματική δραστηριότητα και διάδραση από την Τέχνη (εικαστικά, θέατρο, χορό, μουσική, φωτογραφία κλπ.), έχουν την ευκαιρία χιλιάδες παιδιά να ανακαλύψουν την ουσία της ζωής και να απομακρυνθούν από τις εξαρτήσεις.

            Η σημερινή μορφή οργάνωσης και διοίκησης των Κ.Π., είναι πρότυπο μοντέλο άσκησης κοινωνικής πολιτικής και εκπόνησης δράσεων προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας.

            Με την ισότιμη συμμετοχή όλων των ενεργών πολιτικών, επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, με τη μορφή των Αστικών Εταιρειών, διασφαλίζουν, επίσης, την άμεση ανταπόκριση στις ανάγκες και αιτήματα της κοινωνίας.

            Ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών στην πρόληψη των εξαρτήσεων είναι σημαντικός, όπως αναφέρεται από Διεθνείς Οργανισμούς. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης των Ναρκωτικών και της Τοξικομανίας, αναφέρει μετά από έρευνα που διενήργησε, πως: ‘’οι κάτοικοι μιας περιοχής είναι σε καλύτερη θέση να διαγνώσουν τις τοπικές προτεραιότητες και να στηρίζουν λύσεις. Αλλά και οι άνθρωποι (δέκτες των προγραμμάτων πρόληψης) είναι πιο ευαίσθητοι στην προσωπική επιρροή των ατόμων του άμεσου περιβάλλοντός τους, παρά σε μηνύματα που προέρχονται από άγνωστα άτομα’’.

            Σε μια εποχή που αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο οι εξαρτήσεις όλων των ειδών, η κυβέρνηση επιχειρεί, με Σχέδιο Νόμου που πρόκειται να φέρει για διαβούλευση, να καταργήσει το ΚΕΘΕΑ, τον ΟΚΑΝΑ, τα 75 Κέντρα Πρόληψης, το 18ΑΝΩ για τα εξαρτημένα άτομα που βρίσκονται ακόμα στη χρήση και τις οικογένειές τους.

            Με το προσχέδιο Νόμου που έχουν διαρρεύσει:

-          Δημιουργείται ένας συγκεντρωτικός οργανισμός, απόλυτα ελεγχόμενος από την κυβέρνηση, στον οποίο εντάσσονται τόσο οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας όσο και η Πρόληψη και αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, σε βάρος της διασύνδεσης με την κοινωνία.

-          Μετατρέπουν δομές που ανήκουν σε ΝΠΔΔ, σε νοσοκομεία του ΕΣΥ, σε ΝΠΙΔ ενισχύοντας και ενθαρρύνοντας την ιδιωτική πρωτοβουλία ακυρώνοντας έτσι το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα των υπηρεσιών.

-          Καταργούν τις διατάξεις του άρθρου 60 του Ν.4139/13 και το άρθρο 61 του Ν.3459/2006, με αποτέλεσμα τα Κέντρα Πρόληψης παύουν να είναι εγκεκριμένοι οργανισμοί για την υλοποίηση προγραμμάτων στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά των ναρκωτικών. Επίσης, παύεται η χρηματοδότηση της λειτουργίας τους από τα Υπουργεία Υγείας και Εσωτερικών από το 2027 με αποτέλεσμα οι 300 περίπου εργαζόμενοι στα Κ.Π. να βρίσκονται κάτω από τη δαμόκλεια σπάθη της ανεργίας.

Επειδή έχουν περάσει 27 ολόκληρα χρόνια από τη λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης και καθώς βρισκόμαστε σε μια εποχή  που τα πάντα μεταβάλλονται με γοργούς ρυθμούς, οι κυβερνητικές πολιτικές στον τομέα της πρωτογενούς πρόληψης πρέπει να διαμορφώνουν συνθήκες εκσυγχρονισμού στη λειτουργία και στις δράσεις τους, με εξωστρεφείς και στοχευμένες παρεμβάσεις που να σηματοδοτούν όχι μόνο το καινοτόμο, αλλά και το αποτελεσματικό επωφελεία των τοπικών κοινωνιών.

            Εκεί θα έπρεπε να επικεντρωθεί η φιλοσοφία του Σχεδίου Νόμου με τον κατ’ επίφαση τίτλο «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση» και όχι στη λογιστικοποίηση της ύπαρξής των στη λογική «κόστους-οφέλους» και στην ιδιωτικοποίηση όλων των δημόσιων δομών στην Υγεία. 

Στέφανος Τζιμογιάννης

Πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου των Διοικήσεων των Κέντρων Πρόληψης (ΔΙ.ΚΕ.ΠΡ.Ε.)